Warszawa, 17 września 2021 r.
Opinia KOS (40(4)/2021)
Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS stanowczo sprzeciwia się bezpodstawnemu i bezprawnemu odsuwaniu od orzekania niezawisłych sędziów, którzy respektują orzecznictwo trybunałów międzynarodowych i podejmują decyzje w zgodzie z prawem i własnym sumieniem, są wierni Konstytucji i złożonej przysiędze sędziowskiej.
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro oraz Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie i jednocześnie Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych Piotr Schab zarządzili – w trybie art. 130 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (dalej: p.u.s.p), natychmiastowe przerwy w czynnościach służbowych wobec sędziów Adama Synakiewicza, Piotra Gąciarka i Marty Pilśnik w związku z zastosowaniem się przez nich do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok z 15 lipca 2021 r. w sprawie C-791/19 oraz postanowienia o zastosowaniu środków tymczasowych z 14 lipca 2021 r. w sprawie C-204/21 R) i wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce z 22 lipca 2021 (skarga nr 43447/19).
Przypominamy, że sędzia Adam Synakiewicz, orzekając w wydziale odwoławczym Sądu Okręgowego w Częstochowie, uchylił wyrok Sądu I instancji z powodu zasiadania w składzie orzekającym nieuprawnionej sędzi – Iwony Służałek-Pilarskiej, która została powołana przez obecną, upolitycznioną Krajową Radę Sądownictwa. W związku z tym orzeczeniem Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych Piotr Schab podjął wobec sędziego czynności wyjaśniające, co było przyczyną odsunięcia go od orzekania 8 września 2021 r., na okres jednego miesiąca przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 130 § 1 p.u.s.p. 13 września br. Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie i jednocześnie Rzecznik Dyscyplinarny Piotr Schab – również na podstawie art. 130 § 1 p.u.s.p. – zawiesił w czynnościach sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie Piotra Gąciarka, który odmówił orzekania w składzie z sędzią Stanisławem Zdunem, który został powołany do pełnienia obowiązków sędziego na wniosek obecnej Krajowej Rady Sądownictwa i wskazał, że takie powołanie „dotknięte jest zasadniczą i nieusuwalną wadą, w postaci braku wniosku uprawnionego i wskazanego w Konstytucji RP organu w postaci Krajowej Rady Sądownictwa”, co mogłoby skutkować nieważnością postępowania z udziałem sędziego Zduna. Sędzia Sądu Rejonowego w Warszawie Marta Pilśnik została 15 września 2021 r. odsunięta od orzekania na okres jednego miesiąca przez Ministra Sprawiedliwości w związku z orzeczeniem z 20 sierpnia 2021 r. Sędzia Pilśnik uchyliła areszt tymczasowy stosowany wobec prokuratora, któremu immunitet uchyliła wcześniej Izba Dyscyplinarna, której legalność została zakwestionowana we wskazanych orzeczeniach trybunałów międzynarodowych.
Oprócz oczywistych działań represyjnych zastosowanych wobec sędziów oraz próby wywarcia tzw. efektu mrożącego wobec pozostałych przedstawicieli zawodów prawniczych, zauważamy, że Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro oraz Prezes SO w Warszawie i Rzecznik Dyscyplinarny Piotr Schab wprost dopuścili się złamania prawa Unii Europejskiej. Ich decyzje wydane na podstawie art. 130 p.u.s.p, naruszają zarządzone przez TSUE środki tymczasowe, ponieważ podjęte zostały w związku z przepisami tzw. ustawy kagańcowej, których stosowanie zostało zawieszone na mocy postanowienia Wiceprezes Trybunału z 14 lipca 2021 r. w sprawie C-204/21 R. ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Polsce dotyczącej właśnie przepisów tzw. ustawy kagańcowej.
Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS zauważa, że Minister Sprawiedliwości i podlegli mu funkcjonariusze instrumentalnie wykorzystują art. 130 p.u.s.p. jako narzędzie do odsuwania od wykonywania obowiązków sędziowskich „niewygodnych” dla władzy politycznej sędziów.
Podzielamy również argumentację dotyczącą wątpliwości co do konstytucyjności art. 130 p.u.s.p. wyrażoną we wniosku Stałego Prezydium Forum Współpracy Sędziów (partner KOS) z 13 września 2021 r. skierowanym do Rzecznika Praw Obywatelskich o wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie uchylenia decyzji o zarządzeniu przerwy w czynnościach służbowych sędziego Adama Synakiewicza i podjęcie działań zmierzających do usunięcia niekonstytucyjnych zapisów uprawniających Ministra Sprawiedliwości do zarządzenia takiej przerwy w stosunku do sędziego.
Podzielamy też pogląd wyrażony w stanowisku zarządu Stowarzyszenia Sędziów „Themis” (partner KOS), że opisane działania stanowią bezpośrednie naruszenie prawa europejskiego, a zarazem bezpodstawną i bezprawną ingerencję czynnika politycznego w wykonywanie wymiaru sprawiedliwości i jako takie wyczerpują znamiona przestępstwa nadużycia uprawnień przez funkcjonariusza publicznego (art. 231 par. 1 k.k.).
Właśnie mijają dwa miesiące od zarządzenia przez Trybunał Sprawiedliwości UE środków tymczasowych w sprawie ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Polsce dotyczącej tzw. ustawy kagańcowej. Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS przypomina, że w ramach zabezpieczenia Polska została zobowiązana m.in. do: zamrożenia działania Izby Dyscyplinarnej i zawieszenia skutków jej decyzji, tj. przywrócenia do pracy sędziów Pawła Juszczyszyna i Igora Tulei oraz zawieszenia stosowania niektórych przepisów tzw. ustawy kagańcowej. Tymczasem Izba Dyscyplinarna nadal działa, tzw. ustawa kagańcowa nadal jest stosowana, sędziowie Juszczyszyn i Tuleya pozostają zawieszeni, a do grona odsuniętych od orzekania w zw. z tzw. ustawą kagańcową sędziów dołączyli SSO Adam Synakiewicz, SSO Piotr Gąciarek i SSR Marta Pilśnik.
Partnerzy KOS:
Stowarzyszenie im. Prof. Zbigniewa Hołdy
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Stowarzyszenie Sędziów „THEMIS”
Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”
Inicjatywa Obywatelska „Wolne Sądy”
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS
Archiwum Osiatyńskiego
Stowarzyszenie Amnesty International
Forum Obywatelskiego Rozwoju FOR
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Sędziów Sądów Administracyjnych
Forum Współpracy Sędziów
Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris